بازار کار برنامه نویسی صنعتی تا حقوق برنامه نویس plc

الگوریتم‌ها ابتدا برای حل مسائل ریاضی و محاسبات عددی ابداع شدند. مفهوم الگوریتم به طور خاص به یک سری دستورالعمل‌های گام به گام اشاره دارد که برای حل یک مشکل خاص طراحی می‌شوند.

 این واژه به نام ریاضیدان فارسی‌ زبان محمد بن موسی الخوارزمی مشهور است. در بحث خودکار سازی صنایع و اتوماسیون صنعتی نیز، از همین ویژگی گام به گام بودن دستورالعمل ها برای برنامه نویسی صنعتی استفاده می‌شود.

در واقع، انواع اتوماسیون صنعتی، به منظور اتوماتیک کردن فرایندهای گام به گام تولید صنعتی ، شکل گرفته اند. PLC ها به خاطر قابلیت برنامه پذیری، هسته اصلی اتوماسیون صنعتی را تشکیل می‌دهند و باعث شده تا برنامه نویسی plc را نیز تشکیل  بدهد. با توجه به این توضیحات مروری بر حقوق برنامه نویس plc و همچنین بازار کار برنامه نویسی صنعتی خواهد  شد.

 در این بین برای درک بهتر این مطلب پیشنهاد می‌شود اصطلاحات برق صنعتی به زبان انگلیسی را مطالعه کنید.

برنامه نویسی صنعتی چیست؟

برنامه‌نویسی صنعتی (Industrial Programming) شاخه‌ای از برنامه‌نویسی است که برای اتوماسیون، کنترل و مدیریت فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود. در این نوع برنامه‌نویسی، برنامه هایی طراحی و نوشته می‌شوند تا ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی را به‌صورت خودکار کنترل کنند؛ عملکرد آن‌ها را بهینه سازند و داده‌های عملیاتی را تحلیل نمایند.

کاربردهای برنامه‌نویسی صنعتی

برنامه نویسی صنعتی، در بخش‌های مختلفی از صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله:

• اتوماسیون کارخانه‌ها (کنترل خط تولید و فرآیندهای تولیدی)

• رباتیک صنعتی (برنامه‌ریزی و کنترل ربات‌ها در تولید)

• سیستم‌های اسکادا (SCADA) (نظارت و کنترل از راه دور تاسیسات صنعتی)

• مدیریت انرژی و نیروگاه‌ها (کنترل بهینه مصرف انرژی و تولید برق)

• حمل‌ونقل و لجستیک (سیستم‌های کنترل ترافیک و مدیریت ناوگان حمل‌ونقل)

روند تکاملی برنامه نویسی صنعتی

برنامه نویسی صنعتی، همگام با پیشرفت فناوری‌های نرم‌افزاری، تغییرات چشمگیری را تجربه کرده است. این مسیر تکاملی را می‌توان به سه مرحله اصلی تقسیم کرد: برنامه‌نویسی مسطح، وظیفه‌گرا و شیءگرا.

۱. برنامه‌نویسی مسطح صنعتی (Flat Programming)

در ابتدای دوران اتوماسیون صنعتی، برنامه‌ها به‌صورت مسطح (Flat) نوشته می‌شدند. در این روش برنامه نویسی صنعتی، ابتدا ورودی‌ها خوانده می‌شدند، پردازش‌های کنترلی انجام می‌گرفتند و در نهایت خروجی‌ها ثبت می‌شدند. با ورود توابع (Functions)، برخی دستورات به‌صورت ماژولار نوشته شدند، اما ساختار کلی برنامه همچنان خطی و وابسته به ترتیب اجرای دستورات باقی ماند.

۲. برنامه‌نویسی وظیفه‌گرا صنعتی (Task-Oriented Programming)

با ظهور برنامه‌نویسی چندوظیفه‌ای (Multi-task Programming)، ساختار وظیفه‌گرا در برنامه نویسی صنعتی نیز

مورد استفاده قرار گرفت. در این روش، برنامه به وظایف (Tasks) جداگانه تقسیم می‌شود که هر کدام به ترتیب اجرا می‌شوند. برای مثال:

• وظیفه اول: خواندن ورودی‌ها

• وظیفه دوم: پردازش و اسکیلینگ داده‌ها

• وظیفه سوم: فیلتر کردن اطلاعات و ارسال به خروجی

این مدل نسبت به روش مسطح ساختاریافته‌تر بود ولی در صورت نیاز به تغییر یا اضافه کردن یک وظیفه جدید، بخش‌های مختلف برنامه نیاز به اصلاح داشتند. همچنین، درک جریان اطلاعات در این نوع برنامه‌نویسی پیچیده بود.

۳. برنامه‌نویسی شیءگرای (OOIP – Object-Oriented Industrial Programming)

تحولی که برنامه‌نویسی صنعتی شیءگرا (OOIP) به ارمغان آورد، تمرکز بر اشیاء (Objects) به جای وظایف بود.

 در این روش، هر شیء در برنامه کنترلی می‌تواند نمایانگر یک جزء واقعی در فرآیند صنعتی (مانند موتور، سنسور یا واحد پردازش) باشد؛ این امر سبب می‌شود که برنامه نویسی صنعتی، شباهت بیشتری به فرآیند صنعتی واقعی داشته باشد.

انواع برنامه نویسی اتوماسیون صنعتی

برنامه نویسی اتوماسیون صنعتی به فرآیند نوشتن کدها و الگوریتم‌هایی گفته می‌شود که برای کنترل و خودکارسازی ماشین‌آلات، خطوط تولید و فرآیندهای صنعتی طراحی می‌شوند. 

هدف اصلی این نوع برنامه‌نویسی، بهبود کارایی، دقت، و کاهش نیاز به نیروی انسانی در فرآیندهای صنعتی است. برنامه‌نویسی اتوماسیون صنعتی می‌تواند در حوزه‌های مختلفی انجام شود که شامل موارد زیر است:

1. برنامه‌نویسی PLC (کنترل‌کننده منطقی قابل برنامه‌ریزی)

PLC دستگاهی است که برای کنترل فرآیندها و ماشین‌آلات در محیط‌های صنعتی طراحی شده است. زبان‌های برنامه‌نویسی پی ال سی، انواع مختلفی دارند که در ادامه آنها را دقیقتر بررسی می کنیم.

شما می‌توانید برای اطلاع از قیمت انواع تجهیزات PLC به سایت آمازون ابزار مراجعه نمایید.

2. برنامه‌نویسی SCADA (نظارت و کنترل از راه دور)

سیستم‌های SCADA برای نظارت و کنترل فرآیندهای صنعتی از راه دور طراحی شده‌اند. 

این سیستم‌ها معمولاً برای جمع‌آوری داده‌ها، نظارت بر وضعیت ماشین‌آلات و کنترل فرآیندهای پیچیده در صنایع مختلف استفاده می‌شوند.

برنامه‌نویسی SCADA شامل طراحی رابط‌های کاربری (HMI)، اتصال به دستگاه‌ها و پایگاه‌های داده و تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده است.

3. برنامه‌نویسی DCS (سیستم کنترل توزیع‌شده)

سیستم‌های DCS برای کنترل و نظارت بر فرآیندهای صنعتی پیچیده استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها مشابه SCADA هستند؛ با این تفاوت که تمرکز بیشتری بر روی کنترل دقیق‌تر و مدیریت فرآیندهای تولید دارند.

4. برنامه‌نویسی سیستم‌های مبتنی بر رباتیک

برنامه‌نویسی ربات‌ها و اتوماسیون صنعتی شامل برنامه‌ریزی ربات‌های صنعتی برای انجام وظایف مختلف در خط تولید است. برنامه نویسی رباتیک، شامل برنامه‌ریزی حرکت، تشخیص موقعیت و  انجام وظایف خاص (مثل جوشکاری، لحیم‌کاری، بسته‌بندی و ...) است.

5. برنامه‌نویسی سیستم‌های مبتنی بر IoT (اینترنت اشیاء):

 در اتوماسیون صنعتی، اینترنت اشیا به معنای اتصال دستگاه‌ها و سنسورها به شبکه اینترنت برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و بهبود کارایی سیستم‌های صنعتی است.

 برنامه‌نویسی IoT شامل نوشتن کدهایی برای دستگاه‌های متصل به شبکه و پردازش داده‌های جمع‌آوری شده از این دستگاه‌ها می‌شود.

برنامه نویسی PLC چیست و انواع زبان‌های برنامه نویسی

برنامه‌نویسی PLC یا PLC programming به فرآیند نوشتن کدهای کنترلی برای کنترل‌کننده‌های منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC) گفته می‌شود که در اتوماسیون صنعتی و کنترل سیستم‌ها کاربرد دارند. 

PLC ها دستگاه‌هایی هستند که برای کنترل ماشین‌آلات و فرآیندهای صنعتی طراحی شده‌اند و از آن‌ها در محیط‌های مختلفی مانند کارخانه‌ها، خطوط تولید، و سیستم‌های اتوماسیون استفاده می‌شود.

برخی از زبان‌ها و محیط‌های برنامه‌نویسی که در صنعت برای برنامه نویسی پی ال سی استفاده می‌شوند به شرح زیر هستند که در ادامه، به توضیح هر یک از زبان‌های برنامه‌نویسی PLC و مقایسه آن‌ها پرداخته می‌شود:

1. LAD

زبان LAD یا Ladder Logic یکی از رایج‌ترین زبان‌ها برای برنامه‌نویسی PLC است که شباهت زیادی به مدارهای الکتریکی دارد.

از نمادهای گرافیکی برای نشان دادن ارتباطات بین ورودی‌ها و خروجی‌ها استفاده می‌شود.

2. ST

زبانST یا Structured Text، زبان سطح بالایی مشابه زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Pascal است. در این زبان، دستورات به صورت متنی و ساختارمند نوشته می‌شوند.

3. FBD

 زبان FBD یا Function Block Diagram از گرافیک برای نمایش بلوک‌های عملکردی استفاده می‌کند که به یکدیگر متصل هستند. هر بلوک عملکرد خاصی مانند ورودی، پردازش، و خروجی را انجام می‌دهد.

4. SFC

زبان SFC یا Sequential Function Chart، برای مدل‌سازی فرآیندهایی که به صورت مرحله‌ای یا ترتیبی اجرا می‌شوند مناسب است. برنامه‌نویس می‌تواند مراحل مختلف فرآیند را در یک سری از پله‌ها نمایش دهد.

5. IL

زبان IL یا Instruction List، زبانی مشابه با زبان اسمبلی است که برای نوشتن برنامه‌های ساده و خطی استفاده می‌شود. در این زبان، هر دستور به صورت تک‌خطی و نزدیک به زبان‌های ماشین نوشته می‌شود.

مقایسه انواع زبان‌های برنامه‌ نویسی PLC

انتخاب یکی از انواع زبان‌های برنامه‌نویسی PLC بستگی به نوع پروژه، پیچیدگی کنترل‌ها، نیاز به انعطاف‌پذیری، و تجربه برنامه‌ نویس دارد.

در جدول زیر، انواع زبانهای برنامه نویسی پی ال سی را با هم مقایسه کرده ایم.

بازار کار برنامه‌نویسی صنعتی

بازار کار برنامه نویسی اتوماسیون  صنعتی در کشورهای در حال توسعه، به ویژه ایران، به دلیل رشد صنایع و کارخانه‌ها، در حال گسترش است. 

اتوماسیون صنعتی به‌دلیل افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در بسیاری از صنایع مانند خودروسازی، پتروشیمی، و تولید مواد غذایی مورد توجه قرار گرفته است.

 این به معنای نیاز به متخصصان اتوماسیون است که بتوانند برنامه‌نویسی صنعتی پیچیده‌ را برای سیستم‌ها و دستگاه‌های صنعتی انجام دهند.

پروگرام کردن صنعتی یا برنامه‌نویسی صنعتی در واقع شامل طراحی و پیاده‌سازی کدهای کنترلی برای دستگاه‌ها، سیستم‌های تولید و اتوماسیون است که توسط برنامه‌نویسان PLC انجام می‌شود. این حرفه به‌ویژه در صنایع پیچیده و در حال توسعه اهمیت زیادی دارد و تقاضای آن در حال افزایش است.

بازار کار برنامه نویسی PLC

بازار کار برنامه‌نویسی PLC به‌دلیل رشد صنایع مختلف، به‌ویژه در زمینه‌های اتوماسیون صنعتی، تولید، و پتروشیمی، در حال افزایش است. این حوزه نیازمند برنامه‌نویسان ماهر است که بتوانند سیستم‌های اتوماسیون را بهینه‌سازی و پیاده‌سازی کنند. به‌ویژه در صنایع بزرگ و پروژه‌های پیچیده، تقاضا برای متخصصان PLC بسیار بالا است.

حقوق برنامه‌ نویس PLC 

حقوق برنامه‌ نویس PLC معمولاً بسته به تجربه، موقعیت جغرافیایی و نوع صنعت متفاوت است. به‌طور متوسط، یک برنامه‌نویس PLC در ایران می‌تواند از حقوق ماهیانه 15 میلیون تومان شروع کند و در صورت افزایش تجربه و تخصص، به مقادیری بالاتر مانند 40 میلیون تومان در ماه برسد. 

حقوق برنامه نویس PLC، در کشورهای دیگر، به ویژه در اروپا و آمریکا، می‌تواند به 50 هزار تا 80 هزار دلار در سال برسد.

نتیجه گیری

 برنامه‌نویسی صنعتی یکی از ارکان مهم در اتوماسیون و کنترل سیستم‌های صنعتی است که به بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.

 زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی مانند Ladder Logic، Structured Text، Function Block Diagram Sequential Function Chart و Instruction List برای پیاده‌سازی سیستم‌های کنترل صنعتی طراحی شده‌اند. حقوق برنامه‌نویس PLC به‌طور چشمگیری به آشنایی با انواع زبان‌های برنامه نویسی PLC ، موقعیت جغرافیایی محل کار و نوع صنعت دارد. 

در ایران، حقوق برنامه‌نویسان PLC معمولاً از 15 میلیون تومان آغاز می‌شود و در کشورهای پیشرفته، این مبلغ می‌تواند تا حدود 80 هزار دلار آمریکا افزایش یابد.

 با توجه به گسترش خودکارسازی صنایع و نیاز به تخصص‌های برنامه‌نویسی PLC در حوزه‌های مختلف مانند پتروشیمی، خودروسازی و تولیدات صنعتی، بازار کار این حرفه در حال توسعه است و فرصت‌های شغلی زیادی برای برنامه نویس PLC وجود دارد. آمازون ابزار با ارائه انواع plc و تجهیزات اتوماسیون صنعتی، همراه با مهندسین و واحدهای صنعتی است.

سوالات پر تکرار

1. چگونه برای PLC برنامه بنویسیم؟

برای برنامه‌نویسی یک PLC می‌توانید از نرم‌افزارهای طراحی شده برای این منظور استفاده کنید. معمولاً هر سازنده PLC نرم‌افزار برنامه‌نویسی اختصاصی خود را دارد. 

این نرم‌افزار به شما امکان می‌دهد برنامه‌ای را با استفاده از زبان یا زبان‌های کنترلر خود ایجاد کنید. پس از تکمیل برنامه، می‌توانید آن را به PLC بارگذاری کنید.

2. کدام زبان برنامه‌نویسی PLC برای فرآیندهای پیچیده مناسب است؟

زبان STیا Structured Text برای فرآیندهای پیچیده و محاسبات ریاضی مناسب است. ST بسیار شبیه به زبان‌های برنامه‌نویسی مانند C یا Pascal است و برای پیاده‌سازی الگوریتم‌های پیچیده، ارتباط با سیستم‌های خارجی یا کنترل‌های دقیق به‌کار می‌رود.