تفاوت فیتینگ و کانکتور در پایپینگ و ابزار دقیق

در دنیای صنعت و فناوری، دقت و صحت عملکرد سیستم‌های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از ارکان اساسی در تضمین این دقت، استفاده از اتصالات ابزار دقیق است. 

این اتصالات به‌عنوان بخش‌های حیاتی انتقال سیالات و ایجاد یک چرخه سالم  در هر صنعت شناخته می‌شوند.

فیتینگ ها و کانکتور ها از تجهیزات پاپینگ محسوب می‌شوند و نقش مهمی در اتصال صحیح ابزار دقیق به شبکه لوله کشی ایفا می‌نمایند.

انتخاب فیتینگ‌ها و کانکتورهای مناسب هر نوع سیستم می‌تواند عملکرد کلی دستگاه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد؛ پیشنهاد می‌شود با مطالعه تفاوت فیتینگ و کانکتور ابزار دقیق، اطلاعات لازم را کسب کنید. در نهایت شما با داشتن اطلاعات کافی از انواع اتصالات ابزار دقیق، می‌توانید بهترین اتصالات تیوب و تجهیزات پایپینگ را از آمازون ابزار تهیه کنید.

اتصالات ابزار دقیق چیست؟ 

Instrumentation Tube Fittings یا اتصالات ابزار دقیق، نوعی اتصالات با دقت بالا هستند. ایجاد اتصالات محکم، بدون نشتی و مقاوم در برابر فشار و لرزش در سیستم‌های ابزار دقیق با توجه به این اتصالات صورت می‌گیرد. این تیوب فیتینگ‌ها معمولاً برای انتقال سیالات و گازهای حساس در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، پتروشیمی، داروسازی، هیدرولیک و پنوماتیک به کار می‌روند.

از همین جهت خرید اتصالات ابزار دقیق با اصالت و کیفیت بالا، اهمیت بالایی دارد.

تفاوت فیتینگ و کانکتور ابزار دقیق

فیتینگ (Fitting) و کانکتور (Connector) هر دو در سیستم‌های لوله‌کشی، ابزار دقیق، هیدرولیک و پنوماتیک برای اتصال قطعات مختلف به کار می‌روند؛ اما تفاوت‌هایی در کاربرد، طراحی و نوع اتصال دارند. در جدول زیر این تفاوت ها را بررسی کرده ایم:

انواع فیتینگ ابزار دقیق 

فیتینگ ابزار دقیق یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های لوله‌کشی و انتقال سیالات است که نقش مهمی در اتصال ایمن، جلوگیری از نشتی و تحمل فشارهای مختلف دارد. بسته به نوع سیستم و فشار کاری، فیتینگ ابزار دقیق در مدل‌های مختلفی طراحی و تولید می‌شود. باید بدانید که انتخاب اتصال مناسب در پایپینگ بر مکانیزم شیر برقی اثر می‌گذارد.

 در ادامه، رایج‌ترین انواع فیتینگ ابزار دقیق را بررسی می‌کنیم.

1. فیتینگ فشاری (Compression Fittings)

یکی از متداول‌ترین انواع فیتینگ ابزار دقیق، فیتینگ فشاری است که شامل دو بخش اصلی یعنی مهره و حلقه فشاری (فرول) می‌شود. این فیتینگ برای ایجاد اتصالات محکم و بدون نشتی در خطوط لوله ابزار دقیق بسیار مناسب است و در سیستم‌های هیدرولیکی، گاز و سیالات صنعتی کاربرد دارد.

2. فیتینگ رزوه‌ای (Threaded Fittings)

فیتینگ ابزار دقیق رزوه‌ای دارای رزوه داخلی یا خارجی است که امکان اتصال مستقیم بین دو قطعه را فراهم می‌کند. این نوع فیتینگ ابزار دقیق معمولاً در سیستم‌های فشار کم و متوسط مانند صنایع آب و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3. فیتینگ جوشی (Welded Fittings)

فیتینگ ابزار دقیق جوشی با جوشکاری دائمی به خطوط لوله متصل می‌شود و در محیط‌هایی با فشار بالا، دماهای شدید و سیستم‌های حساس مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع فیتینگ معمولاً در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها کاربرد دارد.

4. فیتینگ فلنجی (Flange Fittings)

فیتینگ ابزار دقیق فلنجی از دو دیسک فلزی متصل به‌هم توسط پیچ و مهره تشکیل شده است. این نوع فیتینگ به‌ ویژه برای سیستم‌های لوله‌کشی با قطر زیاد مناسب بوده و در تاسیسات زیر به کار گرفته می‌شود:

• تاسیسات صنعتی
• تاسیسات نیروگاهی
• خطوط انتقال سیالات 

در نظر داشته باشید که این نوع از فیتینگ پایپینگ، برای سیستم‌های لوله کشی با حجم عبور زیاد سیال بکار گرفته می‌شود.

5. فیتینگ سریع (Quick Connect Fittings)

فیتینگ ابزار دقیق سریع برای اتصال و جدا کردن آسان بدون نیاز به ابزار خاص طراحی شده است. این نوع فیتینگ به دلیل سرعت و سهولت در نصب و جداسازی، در سیستم‌های پزشکی، صنایع هیدرولیک و پنوماتیک کاربرد زیادی دارد.

انواع کانکتور ابزار دقیق 

کانکتور ابزار دقیق (instrument Connectors) نوعی اتصال تخصصی است که برای اتصال خطوط هیدرولیکی و پنوماتیکی به تجهیزات فعال مانند شیرها، سیلندرها، موتورها و پمپ‌ها طراحی شده است. این کانکتورها اتصال ایمن و بدون نشتی را در سیستم‌های با فشار بالا تضمین می‌کنند. 

1.  کانکتور فشاری (Push-to-Connect Connectors)

کانکتور ابزار دقیق فشاری (Push-to-Connect) یکی از انواع اتصالات سریع است که برای نصب و جداسازی آسان لوله‌ها بدون نیاز به ابزار طراحی شده است. 

این نوع کانکتور دارای مکانیزم داخلی فشاری است که به محض ورود لوله، آن را قفل کرده و اتصال محکم و بدون نشتی ایجاد می‌کند. کانکتور فشاری برای لوله‌های پلاستیکی و فلزی نرم مناسب بوده و معمولاً در سیستم‌های پنوماتیکی، کمپرسورهای هوا، رباتیک و خطوط توزیع هوای فشرده کاربرد دارد. 

2.  کانکتور شیاردار (Barbed Connectors)

کانکتور ابزار دقیق شیاردار (Barbed Connectors) به دلیل شیارهای موجود روی سطح خود، اتصال محکم و بدون نیاز به پیچ و مهره را فراهم می‌کند. این نوع کانکتور معمولاً در لوله‌های انعطاف‌پذیر مانند PVC، لاستیکی و سیلیکونی استفاده می‌شود. 

ویژگی اصلی کانکتور شیاردار، سادگی در نصب و نگه‌داشتن لوله بدون نیاز به بست یا ابزار خاص است. این کانکتورها معمولاً در سیستم‌های انتقال سوخت و روغن، آبیاری و تصفیه آب، و اتصالات پزشکی و آزمایشگاهی به کار می‌روند.

3.  کانکتور کاملاک (Camlock Connectors)

کانکتور ابزار دقیق کاملاک (Camlock Connectors) یکی از سریع‌ترین و ایمن‌ترین روش‌های اتصال شیلنگ‌ها و لوله‌ها در محیط‌های صنعتی است. این کانکتور شامل دو بخش نری و مادگی با اهرم‌های قفل‌کننده است که به سرعت قفل شده و یک اتصال محکم و بدون نشتی ایجاد می‌کند. 

کانکتور کاملاک از آلومینیوم، برنج، فولاد ضد زنگ و پلیمرهای مقاوم ساخته شده و برای حمل و نقل مواد شیمیایی و نفتی، سیستم‌های آتش‌نشانی و کاربردهای صنعتی و کشاورزی بسیار مناسب است.

4.  کانکتور اورینگ فیس سیل (O-Ring Face Seal - ORFS)

کانکتور ابزار دقیق اورینگ فیس سیل (O-Ring Face Seal - ORFS) برای تحمل فشارهای بسیار بالا و جلوگیری از نشتی طراحی شده است. این نوع کانکتور دارای یک اورینگ (O-Ring) روی سطح تخت اتصال است که با ایجاد یک آب‌بندی قوی، نشتی را به حداقل می‌رساند. 

کانکتور ORFS قابلیت تحمل فشار تا 6000 PSI را دارد و مطابق با استاندارد SAE J 1453 ساخته شده است. این نوع اتصال به طور گسترده در سیستم‌های هیدرولیک و انتقال نیرو، ماشین‌آلات راه‌سازی و کشاورزی، و سیستم‌های با فشار بالا در صنایع سنگین استفاده می‌شود.

انواع رایج اتصالات ابزار دقیق (Instrumentation Tube Fittings)

اتصالات ابزار دقیق در چهار نوع زیر بیشترین کاربرد صنعتی را دارند که از نظر اتصال انتهایی و کاربردها با یکدیگر تفاوت دارند. هر یک از این اتصالات مزایا و معایب خاص خود را دارند.

1. اتصالات مخروطی و رزوه‌ای (Cone and Thread Fittings – C&T)

این نوع از اتصالات ابزار دقیق، در کاربردهای فشار بسیار بالا (تا 150,000 PSI) استفاده می‌شود اما معمولاً برای فشارهای تا 15,000 PSI به کار می‌رود. 

در این گونه از اتصالات ابزار دقیق، انتهای لوله به شکل مخروطی تراش داده شده و داخل اتصال قرار می‌گیرد که باعث ایجاد یک اتصال ایمن و محکم می‌شود. 

برای جلوگیری از نشتی، انتهای لوله باید با دقت بالا و سطحی کاملاً صاف شکل‌دهی و رزوه شود تا لوله به درستی در اتصال جا بیفتد.

 مانند فیتینگ‌های فشاری، اتصالات مخروطی و رزوه‌ای را می‌توان برای تعمیر و نگهداری جدا و مجدداً مونتاژ کرد.

2. اتصالات جوشی بات ولد (Butt Weld Fittings)

اگرچه اتصالات ابزار دقیق مخروطی و رزوه‌ای (C&T) هنگام نصب صحیح، اتصال محکمی را ایجاد می‌کنند، اما تحقیقات نشان داده است که در محیط‌های واقعی، از هر سه مورد خرابی ناشی از خوردگی، یک مورد به دلیل ارتعاشات اتفاق می‌افتد.

 اتصالات جوشی بات ولد مقاومت بالایی در برابر ارتعاشات دارند. در این گونه از اتصالات ابزار دقیق، فلزات به صورت دائمی به یکدیگر جوش داده می‌شوند که باعث افزایش مقاومت در برابر لرزش و خستگی فلز (Fatigue) می‌شود.

 این نوع از اتصالات ابزار دقیق، دارای  معایبی از جمله هزینه بالا است.دلیل بالا بودن هزینه، نیاز به تجهیزات جوشکاری، نیروی متخصص و زمان بیشتر برای اجرا است. به همین دلیل، اتصالات جوشی بات ولد از نظر اقتصادی گران‌ترین نوع اتصال ابزار دقیق محسوب می‌شود.

3. اتصالات فشاری (Compression Fittings)

اتصالات فشاری رایج‌ترین و ساده‌ترین نوع اتصال در ابزار دقیق هستند. این نوع فیتینگ از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: بدنه اتصال، مهره و فرول (که می‌تواند تک یا دو فرولی باشد). در این نوع اتصال، فرول با فشرده شدن روی لوله، اتصال محکم و بدون نشتی را تضمین می‌کند.

از نظر مقاومت در برابر ارتعاشات، فیتینگ‌های فشاری عملکرد بهتری نسبت به اتصالات مخروطی و رزوه‌ای (C&T) دارند، اما به اندازه اتصالات جوشی بات ولد مقاوم نیستند.

یکی از مزیت‌های اصلی اتصالات ابزار دقیق فشاری، عدم نیاز به ابزار و تجهیزات خاص است. 

برای نصب، تنها کافی است لوله را در محل اتصال قرار داده و مهره را با آچار جعبه‌ای (Box Wrench) یا آچار گشتاور (Torque Wrench) محکم کنید.

 این سادگی در نصب باعث شده که اتصالات فشاری ارزان‌ترین نوع اتصال ابزار دقیق از نظر هزینه کلی و نصب باشند.

4. اتصالات فشاری سریع پنوماتیکی (Push-To-Connect Pneumatic Fittings)

این نوع اتصالات دارای یک گیره داخلی (Collet) و یک دکمه خارجی فشاری هستند که برای اتصال لوله‌ها به کار می‌روند. جنس این فیتینگ‌ها می‌تواند پلی‌اتیلن، برنج آبکاری شده با نیکل، رزین یا پلاستیک پلی‌اکسی‌متیلن (POM) باشد.

اتصالات Push-To-Connect به‌طور خاص برای لوله‌های پلی‌یورتان یا نایلون در سیستم‌های پنوماتیکی طراحی شده‌اند و اتصال سریع و بدون نشتی را تضمین می‌کنند.

یکی از مزایای اصلی این نوع از  اتصالات ابزار دقیق، سهولت در استفاده است. برای اتصال، تنها کافی است لوله را داخل فیتینگ فشار دهید و برای جداسازی، به راحتی دکمه را فشار داده و لوله را بیرون بکشید.

 این ویژگی باعث شده که اتصالات Push-To-Connect یک گزینه ایده‌آل برای کاربردهای پنوماتیکی باشند، زیرا نصب آن‌ها بدون نیاز به ابزار و در کمترین زمان انجام می‌شود.

مقایسه انواع کانکشن ابزار دقیق

با توجه به جدول زیر میتوان بهترین نوع از اتصالات ابزار دقیق را برای هر ابزار دقیق تعیین کرد.

نتیجه گیری

در سیستم‌های ابزار دقیق، انتخاب فیتینگ (Fittings) و کانکتور (Connectors) مناسب نقش مهمی در افزایش ایمنی، کاهش نشتی و بهبود عملکرد تجهیزات دارد. 

فیتینگ‌ ابزار دقیق مانند فیتینگ فشاری، رزوه‌ای، جوشی، فلنجی و سریع برای اتصال ایمن لوله‌ها و تنظیم جریان سیالات استفاده می‌شوند. 

 کانکتور ابزار دقیق شامل کانکتور فشاری، کانکتور شیاردار، کانکتور کاملاک،  کانکتور اورینگ فیس سیل برای اتصال سریع و مطمئن تجهیزات مختلف به یکدیگر به کار می‌روند.

انتخاب مناسب اتصالات ابزار دقیق نه تنها از نشتی و خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند، بلکه باعث افزایش بهره‌وری و طول عمر سیستم‌ها نیز می‌شود. 

با توجه به توضیحات داده شده، آمازون ابزار با ارائه انواع اتصالات ابزار دقیق، بهترین انتخاب شما برای خرید انواع اتصالات ابزار دقیق است.

سوالات پر تکرار

1.  انواع اصلی اتصالات ابزار دقیق کدامند؟

• اتصالات ابزار دقیق بر اساس طراحی و کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند، از جمله:
• اتصالات فشاری (Compression Fittings) – تک فرولی یا دو فرولی
• اتصالات مخروطی و رزوه‌ای (Cone and Thread - C&T Fittings)
• اتصالات جوشی بات ولد (Butt Weld Fittings)
•  اتصالات فلر دار (Flared Fittings)
• اتصالات فشاری سریع (Push-to-Connect Fittings)
• اتصالات شیاردار (Barbed Fittings)

هر یک از این اتصالات ابزار دقیق دارای مزایای خاص خود هستند و بسته به میزان فشار، میزان ارتعاش و شرایط محیطی انتخاب می‌شوند.

2.  اتصالات ابزار دقیق از چه موادی ساخته می‌شوند؟

اتصالات ابزار دقیق معمولاً از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که هر یک برای شرایط خاص عملیاتی طراحی شده‌اند:

•  استنلس استیل 
•   برنج 
•   فولاد کربنی   

3. تفاوت بین اتصالات فشاری تک‌ فرولی و دو فرولی چیست؟

 اتصالات فشاری دو فرولی ، از دو فرول (یکی در جلو و یکی در عقب) استفاده می‌کند که باعث افزایش استحکام اتصال و کاهش اثرات ارتعاشات می‌شود. اتصالات فشاری دو فرولی معمولاً مقاومت بیشتری در برابر نشتی و تغییرات فشار دارند.

4.  نحوه نصب اتصالات فشاری ابزار دقیق چگونه است؟

•  لوله را درون بدنه اتصال قرار دهید.
•  فرول‌ها (تک یا دو فرولی) را روی لوله قرار دهید.
•  مهره را سفت کنید تا فرول‌ها فشرده شوند و اتصال محکم و بدون نشتی ایجاد شود.
•  برای اطمینان از آب‌بندی صحیح، تست فشار را انجام دهید.