5 تفاوت دتکتور دودی و حرارتی از ظاهر تا نحوه تشخیص حریق

از گذشته‌های دور، از دود به‌ عنوان علامت و پیام استفاده می‌شده است. بدیهی‌ترین چیزی که دود از آن خبر می‌دهد؛ وجود آتش و حرارت است. انسان‌ها خیلی زود دریافتند که با مشاهده‌ زود هنگام دود می‌تواند از وقوع فاجعه جلوگیری کنند.

 با پیشرفت فناوری، این مشاهده به توسعه‌ی سیستم‌های اعلام حریق و دتکتورهای هوشمند منجر شد که امروزه نقش مهمی در ایمنی ساختمان‌ها دارند.

دتکتورها یا آشکارسازهای حریق، تجهیزاتی هستند که برای تشخیص نشانه‌های اولیه‌ی آتش‌سوزی طراحی شده‌اند. این نشانه‌ها می‌توانند شامل دود، حرارت و گازهای ناشی از احتراق باشند.

از همین رو خرید دتکتور آتش، امروز به یک بحث مهم در ایمنی ساختمان‌ها و تاسیسات تبدیل شده است؛ در نظر داشته باشید که آنالایزر گاز با دتکتورها کاملا متفاوت است.

 از میان انواع دتکتورها، دتکتورهای دودی و حرارتی پرکاربردترین مدل‌ها هستند که هرکدام بسته به نوع حریق و شرایط محیطی عملکرد متفاوتی دارند.

انتخاب صحیح بین این دو نوع دتکتور می‌تواند نقشی حیاتی در کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی و افزایش ایمنی افراد داشته باشد. بنابراین برای انتخاب بهتر بین این دو نوع دتکتور، لازم است تفاوت دتکتور دودی و حرارتی را بدانیم.همچنین استفاده از آنالیز گاز مونوکسید کربن در کنار دتکتور آتش، نقش مهمی در افزایش ایمنی مکانهای عمومی نظیر بیمارستان ها و هتل ها دارد.

آمازون ابزار با ارائه انواع دتکتورهای حرارتی، دتکتور دود و دتکتور شعله با مقایسه اسموک دتکتور و هیت دتکتور، اطلاعات بیشتری را برای انتخاب دتکتور به شما می‌دهد.

انواع دتکتور های دودی و حرارتی

برای بررسی تفاوت دتکتور دودی و حرارتی، نیاز به داشتن دانش اولیه و کافی از اسموک و هیت دتکتور هستیم.

دتکتور دودی  (smoke detector)

دتکتور دودی یک دستگاه است که به‌طور خاص برای شناسایی دود ناشی از آتش‌سوزی طراحی شده است.

دتکتورهای دودی برای تشخیص ذرات دود در هوا و شناسایی آتش‌سوزی در مراحل اولیه طراحی شده‌اند.

 این دتکتورها شامل انواع زیر هستند:

1. دتکتور دودی یونیزاسیونی (Ionization Smoke Detector)

2. دتکتور دودی فتوالکتریک (Optical/Photoelectric Smoke Detector)

3. دتکتور دودی ترکیبی (Dual-Sensor Smoke Detector)

4. دتکتور دودی لیزری (Laser Smoke Detector)

5. دتکتور دودی کانالی (Duct Smoke Detector)

دتکتورهای دودی، معمولاً در مکان‌هایی استفاده می‌شوند که دود یا گرد و غبار  موجود در محیط، ممکن است باعث هشدارهای کاذب در دتکتورهای دودی شود.

دتکتور حرارتی  (Heat Detector)

دتکتور حرارتی یک نوع حسگر است که برای تشخیص افزایش غیرطبیعی دما در محیط طراحی شده است. 

دتکتورهای حرارتی نیز انواع مختلفی دارند، که در ادامه فهرست شده اند.

1. دتکتور حرارتی ثابت (Fixed Temperature Heat Detector)

2. دتکتور حرارتی افزایشی (Rate-of-Rise Heat Detector)

3. دتکتور حرارتی ترکیبی (Fixed & Rate-of-Rise Heat Detector)

4. دتکتور حرارتی خطی (Linear Heat Detector)

5. دتکتور حرارتی نقطه‌ای (Spot Heat Detector)

دانستن تفاوت دتکتور حرارتی ثابت و افزایشی نقش مهمی در انتخاب هر کدام از آنها دارد.

دتکتور حرارتی ثابت به عدد مشخصی از دما حساس است و به محض رسیدن دمای اندازه گیری شده به آن عدد، هشدار می‌دهد. در مقابل هیت دتکتور افزایشی سرعت افزایش دما را بررسی می‌کند و نسبت به افزایش سریع دما هشدار می‌دهد.

5 تفاوت دتکتور دودی و حرارتی

تفاوت اسموک دتکتور و هیت دتکتور از جنبه های مختلفی قابل بررسی است که 5 مورد از این فاکتورهای مقایسه به شرح زیر است: 

1. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در نحوه عملکرد و فعال سازی

اولین تفاوت‌ دتکتور دودی و حرارتی، در نحوه عملکرد و فعال‌سازی آن‌ها است. دتکتورهای حرارتی هنگامی فعال می‌شوند که دمای محیط به یک حد مشخص برسد یا افزایش ناگهانی دما را تشخیص دهند. به عنوان مثال، در صورت وقوع آتش‌سوزی، گرمای حاصل از آتش باعث فعال شدن دتکتورهای حرارتی می‌شود. 

در مقابل، دتکتورهای دودی با تشخیص حضور دود، هشدار اولیه وقوع آتش‌سوزی را صادر می‌کنند.

 زمانی که یک جسم آتش می‌گیرد؛ قبل از شعله‌ور شدن، دود تولید می‌شود.

 دتکتورهای دودی این دود را شناسایی کرده و هشدار صوتی فعال می‌کنند تا افراد از خطر مطلع شده و اقدامات لازم را انجام دهند.

2. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در ظاهر

تفاوت اسموک دتکتور و هیت دتکتور، در ظاهر ناچیز است. هر دو دارای طراحی مشابه، پایه‌های یکسان برای ورود و خروج ولتاژ، و روش نصب یکسان روی سقف هستند.

 همچنین، از نظر رنگ، جنس بدنه، ابعاد و وزن تفاوت اسموک دتکتور و هیت دتکتور، چشم گیر نیست.

با این حال، تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در ظاهر با ریزبینی و دقت در مقایسه دتکتور دودی و حرارتی، قابل مشاهده است.

 مهم‌ترین تفاوت دتکتور دودی و حرارتی، سنسورهای داخلی آن‌ها است که متناسب با نوع تشخیص (دود یا حرارت) طراحی شده‌اند. 

علاوه بر این، دتکتورهای دودی مجهز به یک توری مشکی رنگ هستند که از ورود گرد و غبار به داخل دستگاه جلوگیری می‌کند؛ در حالی که این ویژگی در دتکتورهای حرارتی وجود ندارد.

3. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در شرایط به کارگیری

دتکتور دودی بیشتر در مکان‌هایی که احتمال تولید دود در مراحل اولیه آتش‌سوزی وجود دارد؛ به کار گرفته می‌شود که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دفاتر 

• منازل 

• فروشگاه‌ها 

• مراکز داده 

• بیمارستان‌ها 

• انبارهای کالا 

اگر آتش‌سوزی با دود زیاد همراه باشد؛ دتکتور دودی هشدار را سریع‌تر از دتکتور حرارتی اعلام می‌کند.
دتکتور حرارتی برای محیط‌هایی که امکان تولید دودهای کاذب وجود دارد؛ مناسب‌تر هستند. 

به‌عنوان مثال، در آشپزخانه‌ها، کارگاه‌های صنعتی، پارکینگ‌های سرپوشیده، موتورخانه‌ها و کارخانه‌هایی که در آن‌ها بخار، گرد و غبار یا دود غیرحریق تولید می‌شود؛ استفاده می‌شوند.  این مدل برای جلوگیری از آلارم‌های کاذب که در دتکتور دودی رایج است؛ انتخاب بهتری محسوب می‌شود.

4. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در زمان واکنش

از آنجایی که دود قبل از افزایش دما در فضا پخش می‌شود؛ دتکتورهای دودی معمولاً سریع‌تر از دتکتورهای حرارتی عمل می‌کنند.

 این ویژگی باعث می‌شود که برای شناسایی آتش‌های با دود زیاد و پیشگیری سریع‌تر از گسترش حریق، گزینه بهتری باشند.
دتکتور حرارتی، به‌ دلیل وابستگی به افزایش دما، معمولاً نسبت به دتکتورهای دودی کندتر واکنش نشان می‌دهند. در صورتی که آتش‌سوزی بیشتر از نوع شعله‌ور (Flaming Fire) باشد و دود زیادی تولید نکند؛ دتکتور حرارتی بهتر عمل می‌کند.

 این مدل معمولاً برای فضاهایی که امکان وجود شعله‌های ناگهانی زیاد است، استفاده می‌شود.

5. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در هزینه و نگهداری

دتکتورهای دودی معمولاً قیمت پایین‌تری دارند و در بسیاری از مکان‌ها قابل استفاده هستند اما این دتکتورها به دلیل جذب ذرات دود و گرد و غبار، نیاز به نظافت و بررسی‌های دوره‌ای دارند تا از عملکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.
دتکتور حرارتی، هزینه اولیه بیشتری نسبت به دتکتور دودی دارد، اما از آنجایی که به آلودگی‌های محیطی حساس نیست، نیاز به نگهداری و تمیزکاری کمتری دارد. 

عمر مفید دتکتورهای حرارتی معمولاً بیشتر از دتکتورهای دودی است؛ به همین دلیل در برخی کاربردهای صنعتی و تجاری، گزینه بهتری محسوب می‌شود.

جدول مقایسه دتکتور دودی و حرارتی 

در جدول زیر به مقایسه دتکتور دودی و حرارتی (smoke detector and heat detector) پرداخته ایم.

نتیجه‌گیری

در مقایسه دتکتور دودی و حرارتی دانستیم که دتکتورهای دودی برای شناسایی زودهنگام آتش‌هایی که پیش از شعله‌ور شدن دود زیادی تولید می‌کنند؛ ایده‌آل هستند. در مقابل، دتکتورهای حرارتی برای محیط‌هایی که دارای بخار، گرد و غبار یا دود غیرحریقی هستند، مناسب‌تر بوده و از هشدارهای کاذب جلوگیری می‌کنند.

علاوه بر این، دتکتورهای ترکیبی و هوشمند که قادر به تشخیص هم‌زمان دود، حرارت و حتی گازهای سمی مانند مونوکسید کربن هستند؛ سطح بالاتری از ایمنی را فراهم می‌کنند.

 در نهایت، نصب صحیح و نگهداری منظم دتکتورها نقش کلیدی در عملکرد مؤثر آن‌ها دارد و می‌تواند از خسارات جانی و مالی ناشی از آتش‌سوزی جلوگیری کند. 

آمازون ابزار با تامین انواع دتکتور دود و حرارتی، بهترین انتخاب شما برای تجهیز تاسیسات و ساختمان در مقابل آتش خواهد بود. آمازون ابزار کالاهای درخواستی شما را با اصالت کالا به شما ارائه می‌دهد.

سوالات پر تکرار

1. اصلی ترین تفاوت دتکتور دودی و حرارتی چیست؟

دتکتور دودی حضور دود را تشخیص می‌دهد و برای آتش‌سوزی‌هایی که قبل از شعله‌ور شدن دود ایجاد می‌کنند، کاربرد دارد. در حالی که دتکتور حرارتی بر اساس افزایش دما عمل کرده و برای محیط‌هایی که دودهای غیرحریقی یا گرد و غبار دارند، مناسب‌تر است.

2.  آیا می‌توان دتکتورهای دودی و حرارتی را با هم ترکیب کرد؟

بله، در بسیاری از ساختمان‌ها برای پوشش حداکثری خطرات آتش‌سوزی از هر دو نوع دتکتور استفاده می‌شود. همچنین، دتکتورهای ترکیبی که هم دود و هم افزایش دما را تشخیص می‌دهند، گزینه مناسبی هستند

3. برای افزایش ایمنی در ساختمان، کدام نوع دتکتور بهتر است؟

 ترکیب دتکتور دودی و حرارتی در مکان‌های مختلف یک ساختمان بهترین گزینه است. دتکتور دودی در محیط‌های داخلی و بسته، و دتکتور حرارتی در مکان‌هایی مانند آشپزخانه‌ها و پارکینگ‌ها کارایی بهتری دارند.

4. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در نگهداری و سرویس چیست؟ 

فارغ از تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در عملکردشان ، حداقل هر 6 ماه یک‌بار باید تست و بررسی شوند. همچنین، بهتر است باتری آن‌ها هر 1 تا 2 سال یک‌بار تعویض شود.