انواع سیستم اعلام حریق و نحوه عملکرد

در یک روز عادی، در حالی که کارکنان یک ساختمان اداری مشغول کارهای روزمره خود هستند؛ ناگهان صدای آژیری بلند فضا را پر می‌کند. برخی با نگرانی به یکدیگر نگاه می‌کنند؛ برخی دیگر بی‌تفاوت ادامه می‌دهند؛ گمان می‌کنند شاید آزمایشی باشد. اما لحظاتی بعد، دود از یکی از اتاق‌ها به بیرون می‌زند و درک اهمیت این هشدار برای همه آشکار می‌شود.

چنین صحنه‌ای برای بسیاری آشناست، اما چیزی که اغلب کمتر به آن توجه می‌شود؛ سازوکاری است که پیش از این هشدار، بی‌وقفه در پس‌زمینه کار می‌کرده تا خطر را شناسایی کند. پشت هر آژیر، مجموعه‌ای از فناوری‌ها و سیستم‌های هوشمند وجود دارد که هدفشان حفاظت از جان و مال افراد است. اما آیا همه انواع سیستم اعلام حریق یکسان عمل می‌کنند؟ 

چگونه برخی می‌توانند به کمک ابزار دقیق، محل دقیق آتش را مشخص کنند؛ در حالی که برخی دیگر تنها یک محدوده کلی را نشان می‌دهند؟ و چرا در برخی ساختمان‌ها نیازی به کابل‌کشی‌های پیچیده برای اجرای سیستم اعلام حریق خودکار وجود ندارد؟

اگر می‌خواهید بدانید چه تفاوتی میان انواع سیستم‌های اعلام حریق وجود دارد و خرید دتکتور شعله، برای چه محیطی مناسب‌تر است؛ در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

آمازون ابزار به عنوان تامین کننده معتبر انواع تجهیزات اعلام حریق و اتوماسیون صنعتی، برای خرید اتوماسیون صنعتی همراه شماست.

سیستم اعلام حریق چیست؟

سیستم اعلام حریق مجموعه‌ای از تجهیزات الکترونیکی است که برای شناسایی حریق و ارسال هشدارهای لازم طراحی شده است. این سیستم‌ها، در ساختمان‌های مختلف، از منازل مسکونی گرفته تا مجتمع‌های صنعتی، به کار می‌روند تا در صورت وقوع آتش‌سوزی، با ارسال هشدارهای به‌موقع از بروز خسارات جبران‌ناپذیر جلوگیری کنند.

نحوه عملکرد سیستم‌ اعلام حریق

سیستم اعلام حریق یک سامانه ایمنی است که برای شناسایی و هشدار سریع وقوع آتش‌سوزی طراحی شده است. این سیستم شامل تجهیزات مختلفی مانند دتکتورها (حسگرهای دود، حرارت و شعله)، شستی‌های اعلام حریق، پنل کنترل مرکزی و تجهیزات هشدار دهنده مانند آژیرها و فلاشرها است. 

در صورت تشخیص علائم آتش‌سوزی توسط دتکتورها یا فعال شدن شستی‌های دستی، سیگنال هشدار به پنل مرکزی ارسال شده و این پنل با فعال‌سازی آژیرها و نمایشگرهای هشدار، افراد را آگاه می‌کند. 

برخی از سیستم‌های پیشرفته اعلام حریق به سامانه‌های اطفای حریق متصل شده و به‌طور خودکار اقدامات لازم برای مهار آتش را انجام می‌دهند. هدف اصلی این سیستم، کاهش خسارات جانی و مالی از طریق تشخیص زودهنگام و واکنش سریع به آتش‌سوزی است.

11 تجهیز مهم در سیستم اعلام حریق

هر سیستم اعلام حریق شامل تجهیزات متنوعی است که در ادامه به 11 مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. دتکتور دود: تشخیص دود حاصل از حریق و ارسال هشدار
2. دتکتور حرارتی: شناسایی افزایش غیرعادی دما
3. دتکتور گاز: تشخیص نشتی گازهای سمی و قابل اشتعال
4. دتکتور شعله: شناسایی نور و انرژی مادون قرمز ناشی از آتش
5. شستی اعلام حریق: امکان فعال‌سازی دستی هشدار
6. آژیر و فلاشر: ارسال هشدارهای صوتی و تصویری به ساکنین
7. پنل مرکزی اعلام حریق: پردازش داده‌های ورودی و فعال‌سازی هشدارها
8. ماژول‌های ورودی و خروجی: انتقال اطلاعات بین اجزا
9. کابل‌های مقاوم در برابر حرارت: تضمین عملکرد سیستم در شرایط اضطراری
10. باتری پشتیبان: تامین انرژی در زمان قطع برق
11. اینترفیس سیستم اعلام و اطفاء: ارتباط بین سیستم اعلام و تجهیزات اطفای حریق

اگر میخواهید با انواع دتکتورهای اعلام حریق بیشتر آشنا شوید، به این مقاله در وبلاگ آمازون ابزار مراجعه نمایید.

انواع سیستم اعلام حریق

انواع سیستم اعلام حریق شامل دو گروه اصلی هستند:

1. سیستم اعلام حریق دستی

در سیستم اعلام حریق دستی، افراد باید به صورت دستی هشدار را فعال کنند. این کار معمولاً از طریق شستی اعلام حریق انجام می‌شود. این نوع سیستم برای محیط‌هایی که همیشه افراد در آن حضور دارند؛ مناسب است.

2. سیستم اعلام حریق خودکار (اتوماتیک)

سیستم اعلام حریق خودکار بدون نیاز به دخالت انسان، نشانه‌های آتش را تشخیص داده و هشدارهای لازم را ارسال می‌کند. این سیستم دارای حسگرهایی است که می‌توانند دود، حرارت یا گازهای ناشی از آتش‌سوزی را تشخیص دهند.

تفاوت‌های سیستم اعلام حریق دستی و خودکار

• سیستم اعلام حریق دستی تنها زمانی فعال می‌شود که فردی شستی را فشار دهد، اما سیستم اعلام حریق خودکار بدون دخالت انسانی کار می‌کند.
• سیستم اعلام حریق خودکار دقت بالاتری دارد و برای ساختمان‌های بزرگ مناسب‌تر است.

انواع سیستم اعلام حریق خودکار (اتوماتیک)

سیستم‌های اعلام حریق به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

1. سیستم‌ اعلام حریق متعارف (Conventional Fire Alarm Systems)
2. سیستم‌ اعلام حریق آدرس‌پذیر (Addressable Fire Alarm Systems)
3. سیستم‌ اعلام حریق هوشمند (Intelligent Fire Alarm Systems)
4. سیستم‌ اعلام حریق بی‌سیم (Wireless Fire Alarm Systems)

برای انتخاب بهترین سیستم اعلام حریق، لازم است با انواع آنها بیشتر آشنا شویم.

1. سیستم اعلام حریق متعارف

در این سیستم، تمامی حسگرها و شستی‌ها از طریق کابل‌کشی مستقیم به کنترل پنل مرکزی متصل می‌شوند. برای افزایش دقت در تشخیص محل حادثه، تجهیزات اعلام حریق به زون‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند؛ به این معنا که هر منطقه مشخص دارای مجموعه‌ای از دتکتورها و شستی‌های مربوط به خود است. 

در صورت بروز آتش‌سوزی، کنترل پنل تنها محدوده‌ای که حادثه در آن رخ داده را نشان می‌دهد؛ اما امکان تعیین دقیق مکان آتش‌سوزی وجود ندارد. هشدارها معمولاً از طریق بلندگوها، زنگ‌ها یا آژیرهای صوتی فعال شده و افراد حاضر را از وقوع خطر آگاه می‌کنند.

2. سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر

این سیستم از نظر عملکرد مشابه سیستم متعارف است، اما هر دتکتور و شستی دارای یک آدرس منحصربه‌فرد است که به کنترل پنل اجازه می‌دهد محل دقیق وقوع حادثه را شناسایی کند. در این روش، تجهیزات اعلام حریق به شکل یک حلقه (Loop) به هم متصل می‌شوند که قابلیت پشتیبانی از حداکثر 99 دستگاه را دارد. علاوه بر این، استفاده از ماژول‌های ایزولاسیون حلقه‌ای باعث افزایش قابلیت اطمینان سیستم می‌شود؛ زیرا در صورت بروز نقص یا قطعی در مدار، عملکرد سایر بخش‌های سیستم مختل نخواهد شد.

3. سیستم اعلام حریق هوشمند

در این سیستم پیشرفته، هر دتکتور به یک پردازنده داخلی مجهز است که شرایط محیطی را به‌صورت هوشمند ارزیابی می‌کند. این حسگرها قادرند اطلاعات دقیقی از قبیل میزان دود، افزایش دما و حتی نیاز به تمیز شدن را به کنترل پنل ارسال کنند. 

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سیستم‌های اعلام حریق هوشمند، کاهش میزان هشدارهای کاذب است، زیرا حسگرها با آنالیز داده‌ها می‌توانند تفاوت میان شرایط عادی و خطر واقعی را تشخیص دهند. این نوع سیستم‌ها گزینه‌ای ایده‌آل برای ساختمان‌های بزرگ هستند، زیرا امکان کنترل تمامی بخش‌ها از طریق یک پنل واحد را فراهم می‌کنند.

4. سیستم اعلام حریق بی‌سیم

در این سیستم، ارتباط بین حسگرها، شستی‌ها و کنترل پنل از طریق امواج رادیویی ایمن و بدون نیاز به کابل‌کشی برقرار می‌شود. این روش برای محیط‌هایی که امکان کابل‌کشی دشوار یا ناممکن است، مانند ساختمان‌های تاریخی یا فضاهایی که به تغییرات مداوم نیاز دارند، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. سیستم اعلام حریق بی‌سیم علاوه بر تسهیل در نصب و راه‌اندازی، از لحاظ امنیتی نیز دارای استانداردهای بالایی است تا از اختلالات احتمالی در سیگنال‌ها جلوگیری کند.

لوپ در سیستم اعلام حریق چیست؟

لوپ در سیستم اعلام حریق به مدار بسته‌ای گفته می‌شود که در سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر برای ارتباط بین تجهیزات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر لوپ می‌تواند چندین دتکتور و ماژول را به هم متصل کند.

تاثیر تعداد لوپ در سیستم اعلام حریق

• افزایش تعداد لوپ‌ها امکان مدیریت دقیق‌تر سیستم را فراهم می‌کند.
• در سیستم‌های با چندین لوپ، قطع شدن یک بخش تاثیری بر عملکرد سایر بخش‌ها ندارد.

نتیجه‌گیری

 در این مقاله دانستیم که سیستم اعلام حریق خودکار چیست و  همچنین با اجزای مهم آن آشنا شدیم.
سیستم اعلام حریق یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی در ساختمان‌ها است که می‌تواند از جان و مال افراد محافظت کند. 

انتخاب بین سیستم اعلام حریق دستی و سیستم اعلام حریق خودکار بستگی به نیاز ساختمان دارد. همچنین، استفاده از تجهیزات مناسب و نگهداری منظم این سیستم‌ها، عملکرد بهتری را تضمین می‌کند.

اگر قصد خرید یک سیستم اعلام حریق مناسب را دارید، حتماً به نوع ساختمان، تعداد طبقات، تجهیزات مورد نیاز و استانداردهای ایمنی توجه کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

آمازون ابزار با توانمندی در تامین برندهای معتبر و حتی کمیاب در بازار ایران، انتخاب اول حرفه ای ها برای خرید سیستم اعلام حریق است.

پرسش های متداول

1. سیستم اعلام حریق خودکار چیست؟
سیستم اعلام حریق خودکار سیستمی است که بدون نیاز به دخالت انسان، نشانه‌های آتش را تشخیص داده و هشدارهای لازم را ارسال می‌کند.

2. سیستم اعلام حریق بی‌سیم چه مزیتی نسبت به سایر سیستم‌ها دارد؟
عدم نیاز به کابل‌کشی، نصب آسان و مناسب بودن برای ساختمان‌هایی که امکان سیم‌کشی ندارند، مانند بناهای تاریخی یا فضاهای موقتی.

3. لوپ در سیستم اعلام حریق چیست؟

لوپ در سیستم اعلام حریق به مدار بسته‌ای گفته می‌شود که در سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر برای ارتباط بین تجهیزات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.